Schrijven

De kracht van schrijven in het mbo

Vraag mbo-docenten wat studenten moeten leren op het gebied van schrijven, en je hoort vaak: “Een nette, zakelijke brief kunnen opstellen” of “Een verzorgd verslag inleveren.” Belangrijk, zeker. Maar schrijven is veel meer dan dat. Schrijven helpt studenten bijvoorbeeld om hun denken te ordenen, grip te krijgen op de leerstof en zich te ontwikkelen als vakmens. Het is geen losse taalvaardigheid, maar een krachtig leerinstrument. Wanneer studenten schrijven over onderwerpen die raken aan hun vak, gaan taal en inhoud hand in hand. Ze reflecteren, maken keuzes, onderbouwen hun aanpak, precies zoals ze dat straks in de praktijk ook moeten doen. En dat maakt schrijven niet alleen leerzamer, maar ook motiverender. Jouw rol als mbo-docent is hierbij van groot belang. Door schrijven een plek te geven in jouw lessen, versterk je taal, denken én vakmanschap.

Schrijven maakt denken zichtbaar

Of het nu gaat om het verwoorden van een redenering, het onderbouwen van een keuze of het schrijven van een reflectie: schrijven dwingt studenten om na te denken. Ze moeten informatie begrijpen, ordenen en in eigen woorden uitdrukken. Juist dit proces zorgt voor verdieping. Laat studenten schrijven over onderwerpen die direct raken aan hun vak. Denk aan praktijkverslagen, klantbrieven of persoonlijke reflecties. Ook creatief schrijven kan waardevol zijn, het nodigt uit tot zelfexpressie en betrokkenheid.

Tip: Geef ruimte voor interactie: laat studenten elkaars werk lezen, feedback geven en herschrijven. Zo groeit het vertrouwen in hun taal en denken.

Taal en vak gaan hand in hand

Taal leer je het beste in de context waarin je die nodig hebt. Dat geldt ook voor schrijven. Door schrijfoefeningen te verbinden aan vakinhoud, help je studenten om vaktaal actief te gebruiken en beter te begrijpen. Denk aan opdrachten waarin studenten uitleggen wat ze doen, waarom ze iets kiezen of wat een bepaalde vakterm betekent.

Als docent kun je dit ondersteunen met:

• schrijfkaders of formats
• voorbeeldteksten
• woordenschatlijsten of begrippenkaarten

Zo zorg je ervoor dat elke student met zelfvertrouwen kan schrijven, ook als taal (nog) lastig is.

Zorg voor taalverzorging in context

Correct taalgebruik, zoals spelling en grammatica, is belangrijk, zeker in beroepsgerichte communicatie. Maar het is geen doel op zich. Wat telt, is dat studenten duidelijk, professioneel en begrijpelijk kunnen schrijven. Daarom is het belangrijk om taalverzorging te integreren in het hele schrijfproces. Laat studenten hun teksten herlezen, herschrijven en feedback verwerken. Zo wordt correct taalgebruik een natuurlijk onderdeel van het schrijven, in plaats van een losse oefening. In de praktijk ligt de nadruk in het mbo soms nog te veel op het aanleren van losse grammaticale begrippen. Maar de vraag is of dat bijdraagt aan beter schrijven. Zoals ook besproken in het blog Weg met het grammatica-onderwijs?, is het effectiever om taalregels betekenisvol aan te reiken tijdens het schrijven zelf. Dan krijgt grammatica pas echt functie en context – en beklijft het beter.

Tip: Bespreek veelvoorkomende fouten klassikaal. Laat studenten actief zoeken naar verbeterpunten in eigen teksten en teksten van klasgenoten.

Elke docent is ook een taaldocent

Taal leer je niet alleen tijdens de taalles, juist in vaklessen krijgt taal betekenis. Of je nu lesgeeft in techniek, zorg, economie of media: in elk vak gebruiken studenten taal om te denken, te communiceren en te leren. Door korte schrijfoefeningen op te nemen in je lessen, geef je studenten de kans om taal actief toe te passen binnen hun beroepscontext. Vaak komt schrijven al terug in het curriculum, maar lang niet altijd met het bewuste doel om taalvaardigheid te versterken.

Wil je schrijven effectiever inzetten? Ga dan als team aan de slag. Ontwikkel samen schrijfoefeningen die aansluiten bij jullie vakken en beroepspraktijk. Zo wordt schrijven een vanzelfsprekend onderdeel van het leren, in álle lessen. (Zie ook het menu voor praktische voorbeelden.)

Digitaal of op papier? Allebei werkt.

Laat studenten schrijven op de manier die past bij de opdracht. Op papier schrijven stimuleert vaak een trager, dieper denkproces. Digitaal schrijven maakt revisie eenvoudiger en biedt handige tools. Denk aan tekstverwerkers of digitale hulpmiddelen zoals ChatGPT.

Tip: Leer studenten hoe ze dit soort tools bewust en kritisch inzetten, als ondersteuning, niet als vervanging van hun eigen denken.

Zet vandaag nog een stap

Schrijven hoeft niet groot of ingewikkeld te zijn. Begin klein:

• een korte schrijfopdracht aan het begin of einde van je les
• een reflectievraag op het werkproces
• een beroepssituatie omschrijven in eigen woorden

Meer lezen?

• Hajer & Meestringa (2021) – Handboek taalgericht vakonderwijs
• Van Koeven & Smits (2022) – Rijke taal (v)mbo
• Verhoeven (2018) – Taalontwikkeling in het beroepsonderwijs

Jolien de Kock-Visscher

docent Nederlands en websitebeheerder